SELIN IRMAK KAÇMAZ EBEVEYNLER FARKıNDA OLMADAN BEBEKLERINI öLüM RISKIYLE KARşı KARşıYA BıRAKıYOR!
Selin Irmak KAÇMAZ
Bebeklik döneminde beklenmedik ölümleri önlemeyi ve bebek sağlığını geliştirmeyi amaçlayan bir İngiliz yardım kuruluşu olan The Lullaby Trust, ebeveynlerin farkında olmadan bebeklerini boğulma veya ani bebek ölümü sendromu (ABÖS) tehlikesiyle karşı karşıya bırakabileceği uyarısında bulundu. Peki nasıl oluyor da ebeveynler bebeklerini boğulma ya da ABÖS tehlikesine maruz bırakabiliyor?
Bu sorunun cevabı 1000 ebeveynle yapılan bir anketin sonucunda gizli. İngiltere’de 1000 ebeveyn ile yapılan ankette, katılımcıların üçte ikisinden fazlası yani yüzde 67’si bebeklerinin salıncakta, yüzde 61’i ise ana kucağında uyumasına izin veriyor. Hatta yüzde 8'i bebeklerini gece boyunca uyumaları için eşyaların içinde bıraktıklarını itiraf etti.
Ani bebek ölümü sendromu (ABÖS) görünüşte sağlıklı olan bir bebeğin ani, beklenmedik ve açıklanamayan ölümüdür. ABÖS her yıl ABD'de yaklaşık 3.400, İngiltere'de ise yaklaşık 200 bebeğin ölümüne neden oluyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2023 verilerine göre Türkiye’de ani bebek ölümü sendromu kaynaklı bebek ölümü 2015 yılında 82, 2016 yılında 421, 2017 yılında 364, 2018 yılında 338 ve 2019 yılında ise 168 olarak raporlanmıştır.
Ana kucağı ve ev tipi salıncaklar, uzun zamandır bebekleri rahatlatmak için kullanılan en popüler eşyalar arasında yer alıyor. Ancak yardım kuruluşundaki uzmanlar kanıtların, bebeği sert ve düz bir yüzey dışında herhangi bir yerde uyutmanın ABÖS riskini artırabileceğini gösterdiğini söyledi. Uzmanlara göre, bebeklerin eğimli veya oturur pozisyonda uyumalarına izin vermek, başlarının öne doğru eğilmesini kolaylaştırarak hassas solunum yollarının kısıtlanmasına neden oluyor.
DÜZ VE SERT BİR ZEMİNDE UYUMALILAR
Uzmanlar, bebeğin sırt üstü yatırılmasını ve yüzünün açık olmasını, gevşek çarşafların ve karyola kenarlarında yastıkların olmamasını öneriyor. SIDS konusunda farkındalık yaratmak için mücadele eden yardım kuruluşu, her 10 yeni ebeveynden yedisinin bebeklerinin ana kucağı içinde uyumasına izin verdiğini tespit etti.
Vakfın CEO’su Jenny Ward, “Bebekler en güvenli şekilde, karyola ya da Moses sepeti gibi düz ve sert bir uyku yüzeyinde sırt üstü uyumalılar. Bu sadece ABÖS riskini azaltmaya yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda bebeğin hava yolunun açık ve temiz kalmasına da yardımcı olur” dedi ve ekledi:
“Bebeklerin uyumaları için tasarlanmamış yerlerde bile uyuyabildiklerini biliyoruz. Birçok ebeveyn, bebekleri uyanıkken ve gözetim altındayken ana kucağı ve salıncaklar gibi ürünleri faydalı bulmaktadır, ancak bunlar bebeklerin uyuması için uygun değildir.”
HER 10 ÖLÜMDEN 9’U İLK ALTI AYDA GERÇEKLEŞİYOR
Lullaby Trust'a göre, sağlıklı bir bebeğin beklenmedik ve açıklanamayan bir nedenle ölmesi anlamına gelen ABÖS, tahmin edilenden daha fazla bebeğin hayatına mal oluyor. Her on ölümden dokuzu (yüzde 89) bebeğin yaşamının ilk altı ayında gerçekleşiyor. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte risk faktörleri arasında güvensiz uyku, aşırı ısınma ve hamileyken sigara içmek yer alıyor.
Uzmanlar, ABÖS riskini azaltmak için ebeveynlere uyurken bebeklerini daima sırt üstü yatırmalarını tavsiye ediyor. Yine uzmanlara göre, bebeklerin ayakları karyolanın, sepetin ya da çocuk arabasının ucuna değmeli, başları açık olmalı ve battaniyeleri omuzlarından daha yukarıya doğru örtülmemelidir.
BEBEK UYANIKKEN BİLE BAŞINI ÖNE EĞMEDİĞİNDEN EMİN OLUN
“Tüm ebeveynler, özellikle uykudayken bebeklerinin hava yolunu nasıl koruyacakları konusunda bilinçlendirilmelidir” diyen Jenny Ward şu bilgileri de verdi:
“Eğer bir bebek salıncak ya da ana kucağı gibi oturur pozisyonda tutulan bir eşyanın içinde uyuyakalırsa, hava yolunun açık kalmasına yardımcı olmak için onu sert ve düz bir yüzeye taşımak en iyisidir. Bir bebek uyanık olsa bile, hava yolunu açık tutmak ve solunumunu korumak için başının öne eğilmediğinden ve burnu ile ağzının kapatılmadığından emin olmak önemlidir.”
ANİ BEBEK ÖLÜMÜ SENDROMUNU AZALTACAK KRİTİK ÖNERİLER
Uzmanlar ise ABÖS riskini azaltmak için ebeveynlere şu tavsiyelerde bulunuyor:
-- Uyuyan bebekleri sırt üstü yatırın.
-- Bebeklerin başlarını açık tutun.
-- Yaşamlarının ilk altı ayında bebeklerle aynı odada uyuyun ancak bebekle aynı yatakta uyumayın.
-- Emzirirken uyutmayın.
-- Bebeklerin beşiklerinde sert, düz, su geçirmez bir yatak kullanın.
-- Hamilelik sırasında veya bebekle aynı odada sigara içmeyin.
-- Bebeklerin çok sıcak ya da soğuk olmasına izin vermeyin.